H ξενάγησή μας στα άδυτα του Πύργου σύμβολο του Οινογαστρονομικού πολιτισμού της Γαλλίας
Όλη η οινική ιστορία της Γαλλίας ξετυλίγεται μέσα στον Πύργο, που φωλιάζει στην καρδιά του διάσημου αμπελώνα της Βουργουνδίας. Από το 1949 έχει χαρακτηριστεί Ιστορικό Μνημείο και είναι εδώ όπου βρίσκεται η έδρα της περίφημης Confrerie des Chevaliers du Tastevin που αριθμεί 12000 διασημότητες από όλο τον κόσμο. Εμείς είχαμε την εξαιρετική τύχη να ξεναγηθούμε στα πιο «κρυφά» σημεία του Πύργου.
Κείμενο, φωτογραφίες: Σίσσυ Νίκα
Μόλις έφτασε η πολυπόθητη πρόσκληση για επίσημη επίσκεψη στον περίφημο Πύργο, η καρδιά μου άρχισε να κτυπά δυνατά.
Στο πρώτο μου ταξίδι στην Βουργουνδία μπόρεσα να επισκεφθώ μόνο τα μέρη του Πύργου που ήταν προσβάσιμα στους τουρίστες. Σε όλους τους υπόλοιπους χώρους η είσοδος επιτρέπεται μόνο στα μέλη της Confrerie αλλά και τους επίσημους προσκεκλημένους όπως εμείς.
Φίλος οινοποιός από την Βουργουνδία, γλαφυρά είχε παρομοιάσει τον Πύργο, σαν την Ακρόπολη των Οινοφίλων όλου του κόσμου όπου 60.000 – 70.000 τουρίστες φτάνουν κάθε χρόνο από όλα τα μέρη της γης για μια μυσταγωγική ξενάγηση.
Μετά την διάκριση Elegance de Volnay που απονεμήθηκε στο περιοδικό μας, οι πόρτες άνοιξαν διάπλατα για μία επίσημη επίσκεψη και ξενάγηση σε ολόκληρο το Chateau από τον ίδιο τον κ. Arnaud Orsel, που είναι ο Διευθύνων της Confrerie des Chevaliers du Tastevin, της πιο έγκριτης οινικής και γαστρονομικής αδελφότητας του κόσμου.
Το Chateau du Clos de Vougeot δεσπόζει σε όλη την ευρύτερη περιοχή. Το αμπελοτόπι θυμίζει πίνακα της Αναγέννησης έτσι όπως περικλείεται από τον πετρόκτιστο φράκτη (Clos στα γαλλικά). Οι σιδερένιες πόρτες του είναι έργα τέχνης και αγκαλιάζουν προστατευτικά 52 εκτάρια με παλιά αμπέλια, πολύ περιποιημένα, που θυμίζουν γλυπτά της φύσης. Απόλυτος άρχοντας εδώ το Pinot Noir, κατακόκκινο, αρωματικό και πολύ ρωμαλέο.
Με τον κύριο Αrnaud Orsel το ραντεβού μας είχε οριστεί στο γραφείο του. Η αγωνία είχε φτάσει στο αποκορύφωμα. Είχα ακούσει τόσα για εκείνον. Για τις οινικές και γαστρονομικές του γνώσεις, την κατάρτισή του , την ευγενική του καταγωγή. Χαριτολογώντας τον αποκαλούν κινητή εγκυκλοπαίδεια. Και κάτι ακόμα στο κινητό εμπεριέχονται τα προσωπικά τηλέφωνα αρκετών ισχυρών του κόσμου. Άρα δεν είναι τυχαίο που ανυπομονώ να τον γνωρίσω. Με αυτές τις σκέψεις έφτασα στο γραφείο του . Μινιμαλιστικό θα έλεγα, υψηλής τεχνολογίας, κλασσική μουσική, τεράστιοι πίνακες ζωγραφικής, θέα ονειρική.
Η συζήτηση αρχίζει προσφέροντάς μου τον αγαπημένο χυμό, άγριο ροδάκινο που φυτρώνει ανάμεσα στον αμπελώνα. Ροδάκινο με και άρωμα κρασιού. Γεύση που απογειώνει ….όλα τα περίεργα εδώ τα δοκιμάζω!
Η συζήτηση και αργότερα η ξενάγηση μας από τον κ. Arnaud Orsel εξελίχθηκε σε μια κυριολεκτικά ονειρική αναβίωση της σαγηνευτικής ιστορίας του Chateau.
Ζήτησα να μάθω τους λόγους που θεωρείται σύμβολο του γαστρονομικού και οινικού πολιτισμού της Γαλλίας και η αναφορά και μόνο του ονόματος του Πύργου προκαλεί επιφωνήματα θαυμασμού και σεβασμού.
Σημαντικό ο ρόλος του ανά τους αιώνες, μου είπε.
Η ιστορία του Πύργου ξεκινά τον Μεσαίωνα τότε ιδρύεται το μοναστήρι της Αγίας Μαρίας στο γειτονικό δάσος του Citeaux. Οι ευγενείς το έθεσαν υπό την προστασία τους και δώρισαν αρκετά στρέμματα αμπελώνων στο Meursault προκειμένου οι μοναχοί να παράγουν το δικό τους κρασί για τις λειτουργίες του. Όλα αυτά σε μια εποχή που ο ρόλος της εκκλησίας ήταν κυριαρχικός στην κοινωνία και οι ευγενείς και οι γαιοκτήμονες εύκολα «αντάλλασαν» αμπελώνες για την συγχώρεση των αμαρτιών τους.
Η μετακίνηση των μοναχών στην μικρή κωμόπολη Vougeot κρίθηκε επιτακτική προκειμένου να είναι κοντά στον αμπελώνα, που είναι πια ο μεγαλύτερος ενιαίος αμπελώνας της περιοχής με έκταση 52 εκτάρια.
Πολύ σημαντική θεωρείται η συμβολή των μοναχών στην εξέλιξη της αμπελοκαλλιέργειας, της βελτίωσης των κλώνων των αμπελιών, των καλλιεργητικών μεθόδων, των τεχνικών οινοποίησης και της παραγωγής εκλεκτού κρασιού.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι το «τυπικό» του τάγματος των μοναχών απαιτούσε μεθοδικότητα, σκληρή δουλειά και συνεχή προσπάθεια.
Η φήμη του «μεγάλου κρασιού» τους έφερε μέχρι εδώ δύο Πάπες που χάρισαν ειδικά προνόμια και έθεσαν υπό την υψηλή προστασία τους το μοναστήρι και τον αμπελώνα φυσικά…..
Οι «κακές γλώσσες» της εποχής έλεγαν ότι τα προνόμια αυτά «εξαγοράστηκαν» με πολλά βαρέλια του περίφημου κρασιού που
«ξεκουράζονταν» στην προσωπική κάβα του Πάπα.
Η μεγαλύτερη προσφορά του Clos de Vougeot στην Βουργουνδία ήταν η συμβολή του στην σωτηρία και η αναγέννηση του ιστορικού της αμπελώνα. Τον ΧV αιώνα ο αμπελώνας μαραζώνει από την φυλλοξήρα και καταστρέφεται. Ούτε οι προσευχές, ούτε οι λιτανείες, ούτε οι εξορκισμοί φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μόνο η επιμονή και οι αναπτυσσόμενες καλλιεργητικές μέθοδοι των μοναχών ζωντανεύουν τον αμπελώνα.
Ένας αιώνας πέρασε μέχρι την πλήρη αναγέννησή του.
Τέλος, εδώ είναι η έδρα της περίφημης Αδελφότητας των Ιπποτών Οινογνωστών, που χαρίζει ιδιαίτερο κύρος στην Βουργουνδία.
Ο Πύργος και ο αμπελώνας ανήκουν πάντα στους μοναχούς, τον ρώτησα.
Μετά την Γαλλική επανάσταση κρατικοποιήθηκαν και το 1790 με πλειστηριασμό μοιράστηκε σε πολλές ιδιοκτησίες.
Δύο ιδιοκτήτες σημάδεψαν την ιστορία του. Ο Bocquet που τον ανακαίνισε ξοδεύοντας όλη την περιουσία του με μοναδική επιθυμία να ταφεί μπροστά στην πόρτα του αμπελώνα. Δεύτερος ο Εtienne Gamuret που επέτρεψε στην Confrerie να επισκευάσει με έξοδά της τον Πύργο που είχε καταστραφεί μετά από έκρηξη στην διάρκεια του Δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Τότε παραχώρησε την χρήση του Πύργου σε εκείνη κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα.
Η συζήτηση πολύ περιεκτική αλλά ο χρόνος τρέχει και πρέπει να ξεκινήσουμε την ξενάγηση. Η αρχιτεκτονική του κτηρίου είναι Αναγεννησιακή. Εκλεπτυσμένες γλυπτές λεπτομέρειες γύρω από τις πόρτες.
Σταθήκαμε δεξιά στην Οινοθήκη, εκεί που «ξεκουράζονται» τα πολύτιμα και ιδιαίτερα σπάνιαβραβευμένα κρασιά με
την πολύτιμη ετικέτα Tastevinage . Στον ένα τοίχο υπήρχε ένα τεράστιο βιτρώ με την ετικέτα. Δύο φορές το χρόνο γίνεται τυφλή δοκιμή των κρασιών της Βουργουνδίας από 250 επιστήμονες και γνωστά μέλη της οινικής κοινότητας που με αυστηρά κριτήρια επιλέγουν, βαθμολογούν και βραβεύουν τα καλύτερα. Σε αυτά μπαίνει η πολύτιμη ετικέτα του Τastevinage και καταγράφονται στον ειδικό οδηγό κρασιών που κυκλοφορεί σε όλο τον κόσμο.
Τα επιλεγμένα κρασιά συνοδεύουν πάντα τα περίφημα δείπνα που δίνονται στον Πύργο έτσι, τους επιφυλάσσεται λαμπρή καριέρα….. συμπλήρωσε γελώντας.
Προχωρώντας στα δεξιά στέκει το πηγάδι του Πύργου, το είδα και την προηγούμενη φορά. Αυτό που δεν ήξερα ήταν ότι οι μοναχοί χρειάστηκαν χρόνια για την διάνοιξή του. Το βραχώδες έδαφος έκανε δύσκολη την ζωή τους αφού έπρεπε να φτάσουν στα 18 μέτρα βάθους όπου βρήκαν τελικά νερό.
Η αυλή εντυπωσιακή και τα κτήρια του Οινοποιείου τεράστια.
Στην είσοδό του ένα άγαλμα αφιερωμένο «Στον άγνωστο τρυγητή»
Το Οινοποιείο στέκει εδώ από τον Μεσαίωνα και έχει το μοναδικό τετραπλό ξύλινο σύμπλεγμα πιεστήριων. Το κάθε πιεστήριο καλύπτει 50 τετραγωνικά. Στην αίθουσα της οινοποίησης τεράστιες δρύινες δεξαμενές φτιαγμένες από δένδρα ηλικίας 300 ετών.
Τα λόγια του κ.Αrnaud με πήγαν πίσω σε μια άλλη εποχή. Φαντάζομαι τις μέρες της δόξας θα ήταν εδώ ο Παράδεισος του οινόφιλου…
Περάσαμε από την υπέροχη σκάλα με γλυπτές λεπτομέρειες μοναδική στο είδος της, όπως μου είπε, και μπήκαμε στο ενδιαφέρον μουσείο. Εκατοντάδες αντικείμενα σχετικά με την αμπελοκαλλιέργεια, το κρασί και την ιστορία του Μεσαίωνα μέχρι σήμερα.
Σταθήκαμε περισσότερο στη βιτρίνα με την ανεξίτηλη πλακέτα με τις φωτογραφίες και τις φιάλες Βουργουνδίας που στάλθηκαν στο διάστημα ….. για να «φανερώσουν» σε κάποιους ίσως εξωγήινους, την ύπαρξη ευζωίας στον πλανήτη γη.
Αμέσως μετά περάσαμε στο Σαλόνι Τιμής!
Την πόρτα του περνούν μόνο υψηλόβαθμα στελέχη της Confrerie και οι επίσημοι προσκεκλημένοι.
Το χρώμα των τοίχων κόκκινο, σαν το χρώμα του κρασιού της Βουργουνδίας και η επένδυση δρύινη όπως τα βαρέλια. Περίτεχνα τεράστια γλυπτά τζάκια συμπληρώνουν το σκηνικό. Στην διπλανή τραπεζαρία ξύλινη δρύινη κάλυψη με ξυλόγλυπτες σκηνές από τρύγο ή σύμβολα των Ιπποτών. Είδαμε κάποιους κυρίους να ετοιμάζονται για το συμβούλιο στην μεγάλη αίθουσα. Οι δύο πολύ γνωστές προσωπικότητες από τον κόσμο του κρασιού μας χαιρέτησαν και ευγενικά περίμεναν να τελειώσουμε την αναμνηστική φωτογραφία με τον κ. Arnaud, στην είσοδο της Αίθουσας κάτω από τον μεγάλο πίνακα της πρώτης συνάντησης των μελών της Confrerie.
Μας προσφέρoυν καφέ και pain d’ epices σε σερβίτσιο φίνας πορσελάνης με ζωγραφιστά σταφύλια ενώ όλοι αγναντεύαμε τον αμπελώνα . Βάλσαμο για την ψυχή μας.
Τώρα που ξαποστάσαμε βρήκα την ευκαιρία να τον ρωτήσω περισσότερες λεπτομέρεις για την περίφημη Confrerie des Chevaliers du Tastevin δηλαδή Αδελφότητα των Ιπποτών Οινογνωστών.
Πολύ επίκαιρη η όλη ιδέα, μου είπε
Η δημιουργία της οφείλεται στην «τολμηρή» ιδέα που γεννήθηκε τις ημέρες της μεγάλης οικονομικής κρίσης του 1929 και κατόρθωσε τελικά να βγάλει από το τέλμα μια περιοχή ολόκληρη.
Δύο χαρισματικοί, δυναμικοί Βουργουνδοί ο Georges Faiveley και ο Camille Rodier βλέποντας τα βαρέλια τους να είναι γεμάτα και τα προϊόντα τους απούλητα πήραν την πρωτοβουλία να δημιουργήσουν μια Αδελφότητα εκλεκτών, που θα βοηθούσε την ανάδειξη και προώθηση των τοπικών προϊόντων ιδιαίτερα των κρασιών, της παραδοσιακής κουζίνας, των τοπικών εθίμων, των γιορτών και του τουρισμού της περιοχής τους.
Με σκληρή δουλειά, όραμα και επιμονή κατόρθωσαν να φέρουν κοντά τους ανθρώπους κύρους , ακαδημαϊκούς, πρέσβεις, διάσημους καλλιτέχνες ,τους οpinion leaders εκείνης της εποχής με λίγα λόγια. Ανθρώπους που ήθελαν να προσφέρουν, αγαπούσαν την ζωή, την γαστρονομία και το καλό κρασί.
Σήμερα η Confrerie αριθμεί 12.000 μέλη σε όλο τον κόσμο. Από αρχηγούς κρατών και μεγαλοεπιχειρηματίες μέχρι διασημότητες και διακεκριμένους επιστήμονες, καλλιτέχνες, συγγραφείς και δημοσιογράφους.
Δεν αντιστάθηκα στον πειρασμό να τον ρωτήσω πως μπορεί κάποιος να γίνει μέλος.
Η εισδοχή νέων μελών είναι υπόθεση ιδιαίτερα δύσκολη. Δίνεται μεγάλη βαρύτητα στο βιογραφικό του υποψήφιου, στις αρετές του, στην αποδεδειγμένη διάθεση προσφοράς, στο ήθος του, τον σεβασμό του στις ανθρώπινες αξίες, τα ταλέντα του, το θάρρος, την αισιοδοξία του, την αφοσίωσή του στην καλή ζωή και βέβαια την αγάπη του προς τη Γαλλία.
Όταν φτάσει ο υποψήφιος στο τελικό στάδιο της επιλογής πρέπει οπωσδήποτε να προταθεί από αριθμό τακτικών μελών.
Σε μια μεγαλειώδη τελετή χρίζονται εν κατακλείδι τα εκλεγμένα μέλη Ιππότες, πρέσβεις «καλής θέλησης» της Βουργουνδίας και του γαστρονομικού πολιτισμού της Γαλλίας.
Μου προτείνει να συνεχίσουμε την ξενάγηση αφού η καρδιά του Πύργου κτυπάει δυνατά στο περίφημο κελάρι.
Το μόνο υπέργειο στον κόσμο αφού το βραχώδες έδαφος απαγόρευε την διάνοιξη υπόγειου. Τεράστιες κουζίνες με τζάκια που μπορούν να ψήσουν ένα ολόκληρο μοσχάρι. Πίσω η υπερσύγχρονη που εξυπηρετεί σήμερα τα εκπληκτικά δείπνα με συμμετέχοντες 600 άτομα, τα περίφημα Chapitres που μόνο οι Ιππότες και οι φίλοι τους μπορούν να απολαμβάνουν στο μεγάλο κελάρι.
Το γαστριμαργικό θέμα διαφέρει κάθε φορά και το μενού περιλαμβάνει πάνω από έξι γευστικές δημιουργίες που συνοδεύονται από τα αντίστοιχα κρασιά.
Στις διπλανές αίθουσες διοργανώνονται μεγάλες εκθέσεις με πρωτότυπες εικαστικές και πολιτιστικές προσεγγίσεις τοπικών καλλιτεχνών και εξελίσσονται σε κοσμικά γεγονότα.
Η δράση της Αδελφότητας είναι συνάμα ανθρωπιστική όσο και φιλανθρωπική.
Να μια καλή ιδέα που θα μπορούσε να βγάλει μια ώρα αρχύτερα από την σημερινή κρίση και την δική μας χώρα. Απλά και μόνο χρειάζεται όραμα, αποφασιστικότητα, συνέπεια και πολλή δουλειά.
Μακάρι να το προσπαθούσαμε και εμείς οι Έλληνες, σκέφτηκα αυθόρμητα!
Οσο για το Chateau du Clos de Vougeot ευζωία σε όλο της το μεγαλείο….. άλλωστε εδώ είναι ο ναός της.